Bouwen in eigen beheer
Op een mooie plek langs de Kreek aan de rand van Oud Beijerland is een kavel beschikbaar voor de bouw van twintig appartementen. Een viertal enthousiaste empty-nesters heeft het initiatief genomen om deze woningen te ontwikkelen. De gemeente ondersteunt dit zelfbouwinitiatief van harte.
De appartementen worden ontwikkeld in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Dat wil zeggen dat de toekomstige bewoners een vereniging oprichten die de rol van projectontwikkelaar op zich neemt. Hierdoor hebben de bewoners optimale zeggenschap over de te realiseren woningen. Zij nemen de woningen af tegen kostprijs.
Het bouwen van de toekomst
Door de crisis is de traditionele grootschalige projectontwikkeling grotendeels stilgevallen. Projectontwikkelaars laten het afweten en de investeringsruimte van woningcorporaties is drastisch ingeperkt. Gemeentes en corporaties zitten in hun maag met lege bouwlocaties. Reden om nieuwe wegen in te slaan met kleinschalige vraag gestuurde projecten. Het stimuleren van zelfbouw, of (collectief) particulier opdrachtgeverschap biedt een oplossing. Kavels worden aangeboden aan particulieren, die individueel of collectief hun eigen woning mogen ontwikkelen. Dit past bij de stijgende vraag naar keuzemogelijkheden en zeggenschap. En het sluit naadloos aan bij de participatiemaatschappij. De consument wordt ‘prosument’.
Hoe gaat het in zijn werk?
De bewoners nemen collectief een kavel af van de gemeente of woningcorporatie en selecteren een architect. Die maakt samen met hen een verkavelingsvoorstel voor het toekomstige complex. Samen ontwerpen toekomstige bewoners het gebouw en nemen ze beslissingen over de buitenkant, de gemeenschappelijke voorzieningen en installaties. Als de contouren van de woningen vast liggen kan iedereen in principe zijn eigen plattegrond tekenen, bepalen waar de wandjes komen, de lichtpunten, enzovoort. Het gekozen afwerkingsniveau kan variëren van casco oplevering tot een compleet afgewerkte woning. Samen bouwen biedt tevens mogelijkheden om gezamenlijk voorzieningen te realiseren, zoals een ontmoetingsplek of een fitnessruimte.
Stap voor stap wordt het plan uitgewerkt, besproken en goedgekeurd tijdens de ledenvergaderingen. Intussen zoekt men een bouwer die bereid is garant te staan voor eventueel resterende appartementen. Zo kan gestart worden voordat de vereniging compleet is en is het risico van uitvallers afgedekt.
Waarom CPO?
Er zijn verschillende aanleidingen om te kiezen voor CPO of zelfbouw:
· In veel kleine gemeenten is CPO met succes ingezet om betaalbare starterswoningen te realiseren en zo te voorkomen dat jonge mensen definitief vertrekken naar de stad. Er zijn zelfbouwwoningen gerealiseerd met VON prijzen die 15 tot 40% onder de marktwaarde liggen.
· In stedelijk gebied kan CPO bijdragen aan het doorbreken van een negatieve spiraal. CPO trekt nieuwe doelgroepen aan met een pioniersmentaliteit (voorbeeld De Dichterlijke Vrijheid in Spangen, Rotterdam). CPO levert trotse en betrokken bewoners op en dat heeft een positieve uitstraling naar de buurt.
· CPO is een manier om specifieke woonwensen te realiseren, zoals werk aan huis, mantelzorg aan huis, samen levensloopbestendig wonen, of samen duurzaamheidsdoelstellingen realiseren.
· CPO is toepasbaar bij huurwoningen. Huurders kunnen binnen vooraf vastgestelde randvoorwaarden en budgeten hun eigen woning ontwikkelen. Zo is een mix van huur- en koopwoningen binnen een project mogelijk (Bloemenbuurt Zuid Eindhoven).
· En nu kunnen braakliggende bouwlocaties aanleiding zijn om op zoek te gaan naar particulieren die gezamenlijk grondposities willen ontwikkelen.
Het praktijkvoorbeeld Wonen aan de Kreek
De ambities van de vereniging zijn hoog. Men streeft naar levensloopbestendige- en energie neutrale woningen. Ook de laatste ontwikkelingen op het gebied van domotica krijgen een plek in het ontwerp. Zo kunnen de toekomstige bewoners tegen lage woonlasten lang op deze mooie plek blijven wonen. Ook als ze hulpbehoevend worden.
Binnenkort mogen vier architecten zich presenteren tijdens de ledenvergadering. Parallel aan de architectenselectie zoekt men bouwers die in een vroegtijdig stadium mee ontwikkelen. De vereniging verwacht op deze manier sneller tot een beter plan te komen. Door de eis dat de bouwer garant moet staan voor onverkochte woningen zijn de risico’s voor de vereniging beperkt. Eind dit jaar wil men de plannen rond hebben, zodat de woningen in 2015 gebouwd en opgeleverd kunnen worden. Meer weten over dit initiatief? Kijk op www.wonenaandekreekpoortwijk.nl.
Kansen
Wonen aan de Kreek laat zien hoe 50+-ers het heft in handen nemen en investeren in hun toekomst. Oud Beijerland is slechts een voorbeeld. Gezien de groeiende markt van zelfbewuste ouderen zullen er nog veel initiatieven volgen. Voor corporaties liggen hier kansen om tegen lage kosten hun doelstellingen te realiseren en voor te sorteren op de toekomstige vraag. De rol verandert van opdracht geven en investeren naar meedenken en faciliteren.
geplaatst in CorpoScoop 17 april 2014
